Terugblik: SWOV-bijeenkomst – Wat betekenen de nieuwste inzichten voor de rijopleiding van morgen?
Op 27 november 2025 kwamen onderzoekers van SWOV en professionals uit onze branche samen in Leidschenveen om te praten over misschien wel het belangrijkste thema van dit moment: hoe maken we jonge automobilisten écht veiliger in het verkeer?
Niet door meer bijzondere verrichtingen of meer rij-uren, maar door te werken aan de hogere-ordevaardigheden die bepalen hoe iemand keuzes maakt, risico’s inschat en zich staande houdt in complexe situaties.
De bijeenkomst draaide om drie nieuwe SWOV-rapporten die samen een stevig fundament vormen voor de volgende stap in de vernieuwing van de rijopleiding B.
1. Jongeren missen vooral hogere-ordevaardigheden (R-2023-20)
Rapport: Hoe leren we jonge automobilisten veilig verkeersgedrag?
Jonge automobilisten missen zelden technische rijvaardigheid. Het probleem zit in:
- Gevaarherkenning
- Risico-inzicht en -beheersing
- Kalibratie (inschatten van eigen grenzen)
- Motivatie voor veilig gedrag
- Sociale weerbaarheid
Deze vaardigheden worden nu nauwelijks getraind. Daardoor ontstaan overschatting, verkeerde beslissingen en beïnvloeding door groepsdruk.
Wat betekent dit voor de rijopleiding?
- Gespreid leren over langere tijd
- Ruimte om fouten te maken – veilig en begeleid
- Meer coaching i.p.v. alleen voordoen/nadoen
- Gevaarherkenning vanaf dag 1
- Zelfreflectie als standaardonderdeel van elke les
2. Houding, zelfinzicht en kalibratie trainen (R-2024-15)
Rapport: Kunnen we een juiste houding, zelfinzicht en kalibratie aanleren?
Er is geen kant-en-klare training, maar wel bewezen effectieve elementen:
- Becommentarieerde ritten
- Observeren van ritten
- Ritvoorbereiding en zelfevaluatie
- Actieplannen maken voor risicosituaties
Wat vraagt dit van de instructeur?
- Coachende rol en actieve feedback
- Leerlingen laten nadenken en beslissen
- Investeren in scholing en didactiek
SWOV: zonder goed voorbereide instructeurs werkt geen enkel nieuw leerplan.
3. Gevaarherkenning, risico-inzicht en sociale weerbaarheid (R-2025-14)
Rapport: Hoe leren we jongeren gevaarherkenning, risico-inzicht en sociale weerbaarheid?
Gevaarherkenning
- Computertraining (focus & feedback)
- Rijsimulator (veilig oefenen met risico)
- Becommentarieerde praktijkritten
Risico-inzicht en -beheersing
- Themaworkshops (bv. afleiding, snelheid)
- Kennis én ervaring combineren
- Groepsgesprekken & gedragsplannen
Sociale weerbaarheid
- Start al op school
- Verbinding tussen weerbaarheidstraining en rijopleiding
- Oefenen met groepsdruk in verkeerscontext
Wat betekent dit voor de toekomst?
- De rol van de instructeur verandert fundamenteel
- Nationaal Leerplan moet verder ontwikkelen
- Samenwerking wordt bepalend (SWOV, CBR, IBKI, rijscholen...)
- De opleiding wordt breder: online, praktijk, workshops
