Zelfrijdende auto’s nemen steeds meer rijtaken over. Ze houden zich keurig aan de verkeersregels, remmen op tijd en rijden strak in hun baan. Maar een belangrijke vraag blijft: kunnen ze zich ook sociaal gedragen in het verkeer?

Denk aan: ruimte geven bij invoegen, anticiperen op een fietser die mogelijk afslaat, of even gas loslaten zodat een vrachtwagen kan wisselen van rijstrook. Juist dát soort sociaal gedrag maakt het verkeer veiliger en soepeler.

Wat is sociaal rijgedrag?

Sociaal rijgedrag draait om rekening houden met anderen. Niet alleen wat wettelijk moet, maar vooral wat het verkeer veiliger en prettiger maakt. Als rijinstructeur leer je jouw leerling defensief en anticiperend rijden – met oog voor anderen. Maar voor zelfrijdende auto’s is dat sociale aanvoelen veel lastiger.

Wat zegt het onderzoek?

Het SWOV-rapport Social driving behaviour in automated driving concludeert dat zelfrijdende auto’s op dit moment nauwelijks getoetst worden op sociaal rijgedrag. De onderzoekers noemen onder andere deze knelpunten:

• Er is geen heldere definitie van sociaal rijgedrag voor automatische voertuigen.

• De gebruikte testmethodes zijn beperkt, en missen realistische, sociale interacties.

• Zonder goede sociale afstemming kunnen AV’s verkeersverwarring of zelfs gevaar veroorzaken, ondanks dat ze ‘volgens de regels’ rijden.

Een zelfrijdende auto die te netjes is, kan juist hinderlijk zijn. Of een voertuig mist signalen die voor mensen vanzelfsprekend zijn – zoals een handgebaar om door te rijden. Dat vraagt dus om méér dan alleen techniek.

Waarom is dit belangrijk voor rijinstructeurs?

Als rijinstructeur ben jij degene die de volgende generatie bestuurders leert hoe je sociaal en verantwoord aan het verkeer deelneemt. Met de komst van meer geautomatiseerde voertuigen krijgen jouw leerlingen te maken met weggebruikers zonder menselijk aanvoelen. Jij kunt ze voorbereiden op het verschil tussen menselijk gedrag en de soms ‘koude logica’ van de techniek.

Ook helpt het jou om actueel en professioneel te blijven in een vak dat snel verandert. Want in de overgang naar slimme mobiliteit blijft de menselijke factor – en dus jouw rol – essentieel.

Bron:
SWOV (2024), Social driving behaviour in automated driving – A first look at requirements and assessment. Download het volledige rapport via:
https://www.swov.nl/publicatie/social-driving-behaviour-automated-driving